|
ΑΘΛΗΤΙΚΟΙ
ΑΓΩΝΕΣ Παρ’ όλα αυτά οι αγώνες θεωρούνται και είναι θεσμός ελληνικός, θεωρούνται δημιούργημα του ελληνικού πνεύματος. Στην Ελλάδα οι αγώνες πήραν την μορφή μεγάλων τελετών και πανηγυριών, συνδυάστηκαν με τη θρησκευτική λατρεία και αποτέλεσαν αναπόσπαστο μέρος κάθε θρησκευτικής τελετής ή συγκεντρώσεως. Έγιναν θεσμός, έγιναν βασικό μέσο αγωγής, που με αυτό η πολιτεία μόρφωνε και εκπαίδευε τους νέους. Σ’ αυτό συντέλεσαν πολλοί λόγοι. Οι Έλληνες ήταν ανέκαθεν ελεύθερος λαός και αγαπούσαν τις ελεύθερες αθλητικές ασχολίες. Είχαν οξύτατα ανεπτυγμένο το ορμέμφυτο της άμιλλας και της φιλοπρωτίας. «Αιέν αριστεύειν και υπείροχον έμμεναι άλλων», έλεγαν. Δηλαδή, πάντα να αριστεύεις και να είσαι υπέρτερος από τους άλλους. Αρέσκονταν στο υπέροχο θέαμα των αγώνων και απολάμβαναν τις ωραίες κινήσεις, τις πλαστικές στάσεις των αθλητών, το σφρίγος, τους δυνατούς συναγωνισμούς των αγωνιζομένων, που ενώ πολύ συχνά ήταν επικίνδυνοι, δεν δημιουργούσαν όμως μίσος και φθόνο. Στην αρχαία Ελλάδα κάθε συγκέντρωση, έδινε αφορμή στις πόλεις, στους βασιλιάδες, στους άρχοντες, να τελέσουν αγώνες. Όταν ο πολυβασανισμένος Οδυσσέας έφτασε στο νησί των Φαιάκων, ο βασιλιάς Αλκίνοος προς τιμή του ξένου οργάνωσε αγώνες. Για να τιμήσει το θάνατο πατέρα του Πελία, ο Άκαστος, βασιλιάς της Ιωλκού και πρώτος ξάδελφος του Ιάσονα, τέλεσε αγώνες. Ο ήρωας των Αχαιών κατά τον πόλεμο εναντίον της Τροίας, ο Αχιλλέας, τέλεσε αγώνες κοντά στην πυρά του φίλου του Πάτροκλου. Η γλαφυρή περιγραφή, που παρέχεται από τον Όμηρο στο Ψ κεφάλαιο της Ιλιάδας, είναι η αρχαιότερη λεπτομερής περιγραφή αγώνων. Αλλά δεν τελούνταν αγώνες μόνο για να τιμήσουν επίσημους νεκρούς ή να φιλοξενήσουν ήρωες, βασιλιάδες και άρχοντες. Ο Πύρος, ο ηρωικός βασιλιάς της Ηπείρου, υποσχέθηκε στον Ηρακλή να τελέσει αγώνες προς τιμή του, μετά την άλωση του Έρυκα. Μόλις πληροφορήθηκε τη σωτηρία του στόλου του ο Μ. Αλέξανδρος, έκανε θυσία στους θεούς και τέλεσε αγώνες. Ο ναύαρχος του μεγάλου αυτού στόλου Νέαρχος, προτού αποπλεύσει, είχε κάνει μεγάλη θυσία στο Δία και αγώνες. Οι Σπαρτιάτες τελούσαν αγώνες, για να τιμήσουν τον ήρωα Λεωνίδα. Οι Ιωνικές πόλεις της Μικράς Ασίας τελούσαν τα Πανιώνια, για να τιμήσουν τον Ποσειδώνα. Οι πέντε Δωρικές πόλεις στο Τριόπιο τελούσαν αγώνες προς τιμή του Απόλλωνα. Στις Πλαταιές τελούνταν τα Ελευθέρια μετά την κατατρόπωση των Περσών. Οι αγωνιστές αγωνίζονταν γυμνοί στους αγώνες και γι’ αυτό οι αγώνες καλούνταν και γ υ μ ν ι κ ο ί. Τα βραβεία ήταν στην αρχή χρήσιμα αντικείμενα ή χρήματα. Αργότερα όμως το βραβείο ήταν κλάδος ελιάς, δάφνης ή σέλινου. Στους μεγάλους αγώνες της Ολυμπίας το βραβείο ήταν κλάδος αγριελιάς, που λεγόταν «κότινος». Τους αγώνες διεύθυνε ο αγωνοθέτης ή αθλοθέτης. Όταν οι αγώνες εξελίχθηκαν και αυξήθηκαν τα τελούμενα αγωνίσματα, οι κριτές ή βραβευτές ή επιμελητές έγιναν περισσότεροι. Στα Ολύμπια καλούνταν Ε λ λ α ν ο δ ί κ ε ς. Απ’ όλους τους αγώνες της Αρχαίας Ελλάδας τέσσερις πήραν μέγιστη έκταση και ονομάστηκαν ι ε ρ ο ί. Οι αγώνες αυτοί ήταν τα Ολύμπια, τα Πύθια, τα Νέμεα και τα Ίσθμια. Οι νικητές των αγώνων αυτών απολάμβαναν εξαιρετικές τιμές από τους συμπολίτες τους, το Δήμο και απ’ όλους τους Έλληνες. Γι’ αυτό η σημασία της νίκης στους αγώνες αυτούς ήταν μέγιστη. Πανευτυχής θεωρούνταν ο αθλητής, που νικητής και στεφανωμένος επέστρεφε στην πατρίδα του. Τόση ήταν η χαρά του δολιχοδρόμου Αργέα, όταν αναδείχθηκε Ολυμπιονίκης, ώστε δεν κρατήθηκε, αλλ’ έσπευσε αμέσως στο Άργος, για να αναγγείλει την νίκη του, χωρίς να διστάσει μετά τον αγώνα να διανύσει μέσα σε μία μέρα περίπου εκατό χιλιόμετρα. Ο Χείλωνας ο Λακεδαιμόνιος πέθανε μέσα στο Στάδιο της Ολυμπίας, μόλις ασπάστηκε το γιο του νικητής της πυγμής. Και ο μεγάλος Ολυμπιονίκης Διαγόρας πέθανε μέσα στο στάδιο, ενώ του έφερναν στα χέρια τα τρία του παιδιά, που είχαν νικήσει και τα επιθυμούσε το πλήθος. Όταν στην 29η Ολυμπιάδα, δηλαδή το 412 π.Χ. ο Εξαίνετος ο Ακραγαντίνος νίκησε στάδιο στα Ολύμπια, ακολουθούσαν το άρμα του, κατά την είσοδό του στην πόλη του, τριακόσια άρματα, που τα έσερναν ισάριθμα ζεύγη λευκά άλογα. Οι πόλεις έστηναν αγάλματα στους νικητές των αγώνων, για να κοσμήσουν τις πλατείες και τους ιερούς χώρους. Αγάλματα περίφημων νικητών υπήρχαν στην Ολυμπία και στους Δελφούς, όπως του Πολυδάμαντα από τη Σκοτούσσα και του Θεαγένη από τη Θάσο, που είχαν θεραπευτική δύναμη, όπως πίστευαν. Ύμνοι συντάσσονταν, για να υμνηθεί ο νικητής των αγώνων, και ο «θείος» Πίνδαρος έγινε γνωστός από τους ύμνους του για τους νικητές. Παράδειγμα που δείχνει πόσο εκτιμούσαν τους νικητές οι Πανέλληνες, ήταν και ο Ρόδιος Δωριεύς, γιος του Ολυμπιονίκη Διαγόρα, Ολυμπιονίκης και ο ίδιος, καθώς και οι δύο αδελφοί του. Ο Δωριεύς ναυμάχησε με τα δικά του πλοία τους Αθηναίους, αλλά πιάστηκε αιχμάλωτος. Όταν όμως οι Αθηναίοι αναγνώρισαν το μεγαλόσωμο και ένδοξο νικητή της Ολυμπίας μεταξύ των αιχμαλώτων, τον άφησαν ελεύθερο. Το όνομα του Ολυμπιονίκη για αιώνες φερόταν στα στόματα των Πανελλήνων. Τα αγωνίσματα που τελούνταν στους αρχαίους αγώνες ήταν ποίκιλλα. Εκείνα που επικράτησαν και τελούνταν και στους μεγάλους αγώνες ήταν τα εξής: 1. Δρόμος ή στάδιο (178, 181, 192 μέτρα), δίαυλος, δηλαδή δύο στάδια και δόλιχος 24 περίπου στάδια. Υπήρχε και ο οπλίτης δρόμος, στον οποίο οι αγωνιστές έτρεχαν ένοπλοι. 2. Πάλη δύο ειδών: όρθια πάλη ή ορθοπάλη ή ορθοστάδην πάλη και «αλώδησις» ή «κύλισις». 3. Πυγμή 4. Παγκράτιο, δηλαδή συνδυασμός πάλης και πυγμής. 5. Πένταθλο, που περιελάμβανε τα εξής αγωνίσματα: άλμα, δίσκο, δρόμο, ακόντιο και πάλη. 6. Αρματοδρομίες και ιπποδρομίες Σε διάφορες πόλεις γίνονταν διάφορα άλλα αγωνίσματα, όπως λαμπαδηδρομίες, λαμπαδηδρομία εφίππων, ναυτικά αγωνίσματα κ.ά. Αλλά όλα αυτά δεν επικράτησαν και δεν καθιερώθηκαν. Από τη ζωηρή επιθυμία, που αναπτύχθηκε στους Έλληνες για τη νίκη στους αγώνες, εξελίχθηκε και αναπτύχθηκε η γυμναστική και ο αθλητισμός και έγινε το κυριότερο μέσο αγωγής των νέων. Αλλ’ ακριβώς εξαιτίας των μεγάλων τιμών και της δόξας, που απέκτησαν οι νικητές, δημιουργήθηκε τάξη ανθρώπων που ζούσαν σε βάρος των Δήμων. Σιγά σιγά όμως με τη διδασκαλία των μεγάλων σοφών άλλαξαν οι αντιλήψεις. Η Ελλάδα κατακτήθηκε από τους Ρωμαίους, που είχαν κατώτερο πολιτισμό. Πριν από τη διδασκαλία του Χριστού, οι διδασκαλίες των νεοπλατωνιστών συνετέλεσαν στην παρακμή και στον ξεπεσμό των αρχαίων αγώνων. Με τη διαταγή του Θεοδοσίου του μεγάλου (394 μ.Χ.) καταργήθηκε η ειδωλολατρία και οι αγώνες. Αυτοί όμως διατηρήθηκαν μέσα στην ψυχή και τη διάνοια του λαού. Στην αρχή θέλησαν ν’ αντιγράψουν τους αγώνες οι Ρωμαίοι. Αλλά οι αγώνες στη Ρώμη ήταν κυρίως δημόσιο θέαμα, που οι μεγάλες δαπάνες τους βάρυναν το δημόσιο ταμείο ή τους πατρίκιους, που παρείχαν στο λαό τα θεάματα με έξοδά τους για πολιτικούς σκοπούς. Αμόρφωτοι και βάρβαροι οι Ρωμαίοι δεν αντιλήφθηκαν το πνεύμα των αγώνων. Κράτησαν μόνο τα θεάματα. Στη Ρώμη αγωνίζονται δούλοι, για να τέρψουν το λαό. Οι δούλοι μονομαχούν για την ελευθερία τους και σκοτώνονται αναμεταξύ τους ή παλεύουν με άγρια θηρία και κατασπαράζονται. Κατά τα εγκαίνια του Κολοσσαίου της Ρώμης παρέλασαν στο στίβο πέντε χιλιάδες άγρια θηρία και τέσσερις χιλιάδες διάφορα ήμερα ζώα και όλα σκοτώθηκαν. Κατά το μεσαίωνα στην Ευρώπη ο λαός μόνο ως θεατής παραστέκεται στις ιππομαχίες και κονταρομαχίες των ιπποτών, πριγκίπων και των άλλων αρχόντων φεουδαρχών. Στο Βυζάντιο, ο λαός χωρισμένος σε πράσινους και βενετούς διαπληκτίζεται και συχνά οι νεκροί αριθμούνται σε χιλιάδες μέσα στον ιππόδρομο της Κωνσταντινουπόλεως, μεταξύ του φανατισμένου πλήθους. Συνεπώς κατά τα χρόνια του μεσαίωνα, ενώ ο λαός απέχει από κάθε αγωνιστική κίνηση, αγώνες σωματική άμιλλας είναι μόνο οι ιππικοί. Σ’ αυτούς μετέχουν οι άρχοντες, οι ιππότες. Τα αγωνίσματα όμως αυτά απέχουν πολύ από τα χαριτωμένα και ελεύθερα αγωνίσματα της Ολυμπίας. Ήταν σκληρές πολεμικές δοκιμασίες, που δημιουργούσαν τραχείς και καρτερικούς μαχητές, ικανούς ιππείς. Το αίμα έτρεχε άφθονο από τις συμπλοκές αυτές και τις ιππομαχίες. Η ανάπτυξη του πολιτισμού βοήθησε στην κατάργηση των αγώνων των ιπποτών. Η μετανάστευση των Ελλήνων λογίων στην Ευρώπη μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης και η άνθηση των γραμμάτων, η ανακάλυψη των νέων χωρών, η ανάπτυξη της βιομηχανίας και ιδίως η ανακάλυψη της πυρίτιδας επισκότισαν την αίγλη και σύντριψαν την δύναμη του σιδηρόφραχτου ιππότη. Ο θάνατος του Βασιλιά της Γαλλίας Ερρίκου Β, που τραυματίστηκε σε αγώνισμα κονταρομαχίας προς τον Μοντγκόμερι στις 30 Ιουνίου του 1559, υπήρξε η τελευταία αφορμή για την κατάργηση των αγώνων των ιπποτών. Κατά την περίοδο της Αναγεννήσεως, οι μεγάλοι σοφοί της εποχής εκείνης μιλούν για την ανάγκη των ασκήσεων και για την εισαγωγή τους στο σχολείο. Διάφορα συστήματα γυμναστικής δημιουργούνται στις χώρες της Ευρώπης, ώσπου επήλθε το πλέον σημαντικό γεγονός του 19ου αιώνα, δηλαδή η ανασύσταση των Ολυμπιακών Αγώνων. Αυτός που συνέλαβε την ιδέα της δημιουργίας των νεότερων Ολυμπιάδων, ήταν ο Γάλλος Βαρώνος Πιέρ ντε Κουμπερτέν, που έριξε την ιδέα το 1892 κατά τον εορτασμό της 5ης επετείου της Ενώσεως των αθλητικών σωματείων της Γαλλίας. Την άνοιξη του 1894 συνήλθε στο Παρίσι το Παγκόσμιο συνέδριο των αθλητικών σωματείων. Αν και η ιδέα φάνηκε στην αρχή χιμαιρική, ο Έλληνας αντιπρόσωπος Δ. Βικέλας πέτυχε όχι μόνο να προχωρήσει η ιδέα της ανασυστάσεως των Ολυμπιάδων, αλλά και να εκλεγεί η Αθήνα η πρώτη πρωτεύουσα, όπου θα τελούνταν. Πραγματικά έπειτα από μύριες περιπέτειες, απογοητεύσεις, κινδύνους και χάρη στη μεγάλη προσφορά του Εθνικού ευεργέτη Γεωργίου Αβέρωφ, που με έξοδά του ανέλαβε να αναμαρμαρώσει το Παναθηναϊκό Στάδιο, η πρώτη νεότερη Ολυμπιάδα σημείωσε εξαιρετική επιτυχία. Τελέσθηκε το 1896. Αυθόρμητη ήταν η συμμετοχή του Ελληνικού λαού, η φιλοξενία και οι θερμές εκδηλώσεις προς τους ξένους. Από τότε οι Ολυμπιακοί Αγώνες τελούνται κάθε τετραετία στις πρωτεύουσες των διάφορων κρατών. Ορισμένες από τις Ολυμπιάδες που τελέσθηκαν είναι οι εξής: 1. Αθήνα (Ελλάδα) 1896 2. Παρίσι (Γαλλία) 1900 3. Άγιος Λουδοβίκος (Αμερική) 1904 4. Λονδίνο (Μ. Βρετανία) 1908 5. Στοκχόλμη (Σουηδία) 1912 6. Βερολίνο (Ματαιώθηκε από τον πόλεμο) 7. Αμβέρσα (Βέλγιο) 1920 8. Παρίσι (Γαλλία) 1924 9. Άμστερνταμ (Ολλανδία) 1928 10. Λος Άντζελες (Αμερική) 1932 11. Βερολίνο (Γερμανία) 1936 12. Τόκιο (Ματαιώθηκε από τον πόλεμο) 13. Ελσίνκι (Ματαιώθηκε από τον πόλεμο) 14. Λονδίνο (Μ. Βρετανία) 1948 15. Ελσίνκι (Φιλανδία) 1952 16. Μελβούρνη (Αυστραλία) 1956 17. Ρώμη (Ιταλία) 1960 18. Τόκιο 1964 Η ανασύσταση των Ολυμπιακών Αγώνων συνετέλεσε να εξαπλωθεί πάλι ο αθλητισμός σ’ όλες τις χώρες και να αναπτυχθούν κι άλλα αγωνίσματα. Σ’ όλα τα μέρη της Γης γίνονται πολύ ενδιαφέρουσες τοπικοί και παγκόσμιοι αγώνες. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες περιλάμβαναν αγωνίσματα αθλητικά, αλλά και ιππικά. Οι σύγχρονοι αγώνες περιλαμβάνουν τα εξής αγωνίσματα: αθλητικά, κολυμβητικά, ιστιοπλοϊκά, κωπηλατικά, πάλης, πυγμαχίας, γυμναστικής, ποδόσφαιρο, καλαθοσφαίριση, υδατοσφαίριση κ.ά.
Ιδιαίτεροι Ολυμπιακοί αγώνες τελούνται για τα χειμερινά αγωνίσματα. Για
παράδειγμα, έχουμε σκι, παγοδρομίες, χόκεϊ κ.ά.
t Αρχική σελίδα ● Το σχολείο ● Ιστορικό ● Δραστηριότητες ● ΑΕΙ-ΤΕΙ ● Διακρίσεις ● Notre école ● Our school ● Unsere schule u
|