Χρονιά: 2005

ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΕΚΦΡΑΣΗ :  ΕΙΜΙ Δ΄ΕΓΩ Ο ΔΙΟΝΥΣΟΣ

 

Τα κείμενα της παράστασης

 

Λεύκωμα πολύτιμον

δι’ ημάς , υμάς και τινάς

 

Διόνυσος:

Θεός των αρχαίων Ελλήνων.

 Προστάτης του αμπελιού.

 Προσωποποιούσε τα χαρούμενα πανηγύρια της Άνοιξης.

Ήταν γιος του Δία και της Θνητής Σέμελης.

Η λατρεία του ήταν ευρύτατα διαδεδομένη.

 

Οι θεές Νύμφες ανέθρεψαν το γιο του Δία και της Σέμελης.

Ο Διόνυσος περιεφέρετο στις βαθιές κοιλάδες με το κεφάλι

στεφανωμένο με πυκνό κισσό και δάφνη.

Οι Νύμφες τον ακολουθούσαν, εκείνος βάδιζε επί κεφαλής.

Θόρυβος μεγάλος πληρούσε το απέραντο δάσος.

            «αυτάρ, επειδή τονδε θεαί

            δη τότε πολύυμνον έθρεψαν,

            φοιφοιτίζεσκε καθ’ υλήεντας εναύλους

            κισσώ και δάφνη πεπυκασμένος,

            αι δ’ αμ’ έποντο

            Νύμφαι, ο δ’ εξηγείτο

            Βρώμε δ’ έχειν άσπετον ύλην»

  

Απόσπασμα από Ομηρικό Ύμνο

Εκδηλώσεις χαράς στα βάθη των κοιλάδων, στις πυκνές λόχμες, στα δάση, παντού, απ’ όπου περνούσε η συντροφιά του Διονύσου μεθυσμένη από το ουράνιο νέκταρ, συγκινημένη, ενθουσιασμένη.

Νύμφες, Σάτυροι, Σειληνοί, ο Θεός Πάνας, Μαινάδες, η Σέμελη, ο Έρωτας, η Αφροδίτη και η αγροτική συντροφιά σε ταξίδια μακρυνά, μια παγκόσμια χαρά για τον κόσμο ολάκερο.

  

 

Υπόρχημα του Πρατίνα

Βρόμιος και Εύιος = Θορυβώδης

« εμός, εμός ο Βρόμιος

εμέ δει κελαδείν

εμέ δει παταγείν αν

όρεα σύμενον μετά Ναϊάδων»

  

Θέατρον, το

-         κτίριον ή τόπος δια παραστάσεις Θεατρικών έργων ή παρόμοιων θεαμάτων

-         οι θεαταί θεατρικών παραστάσεων

-         η δραματική τέχνη και λογοτεχνία

-         τόπος όπου έγιναν αξιόλογα γεγονότα

-         θεατρική παράστασις

 

 

Θεατής :

-         ο παρακολουθών θέαμα, θέατρον, κινηματογράφον, αθλητικούς αγώνες

 

Το 1834 πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους ορίστηκε η Αθήνα. Το Α΄ Γυμνάσιο Αθηνών, με πρώτο διευθυντή το Γεώργιο Γεννάδιο στεγάστηκε τότε για ένα χρόνο (1835-1836) στην οικία Κλεάνθους ή Παλιό Πανεπιστήμιο, στους Βόρειους πρόποδες της Ακρόπολης

  

Διθυραμβικό απόσπασμα του Πίνδαρου

«Ίδετε εν χορόν, Ολύμπια,

επί τε κλυτάν πέμπετε χάριν, Θεού,

πολύβατον οι τα’ άστεος, ομφαλόν θυόεντα

εν ταις ιεραίς Αθάναις,

οιχνείτε πανδαίδαλον τα’ ευκλέα αγοράν,

ιοδετάν λάχετε στεφάνων

τάν εαρίδρεπον λοιβάν.

Διόθεν τε με συν αγλαΐα ίδετε πορευθέντα ες αοιδάν δεύτερον

επί τον κισσοδέταν Θεόν,

τον Βρόμιον Εριβόαν τε Βροτοί καλέομεν

γόνον υπάτων μεν πατέρων μελπέμεν

γυναικών τε Καδμείαν έμολον,

Εναργεία τέλεια μάντιν ου λανθάνει,

φοινικεάνων οπότ’ οιχθέντος ωράν θαλάμου

εύοδμον επάγησιν έαρ φυτά νεκτάρεα,

τότε βάλλεται, τότ’ επ’ αμβρόταν χθόνα εραταί

ίων φόβοι ρόδα τε κόμαισι μίγνυται,

αχείτ’ ομφά μελέων συν αυλοίς,

αχείτε Σεμέλαν ελικάμπυκα χοροί.

                          

 

από τον ΦΑΟΥΣΤ του ΓΚΑΙΤΕ

Εσπούδασα φιλοσοφία

Και μαθηματικά

……………………………….

Και τώρα μόνος………………

 

 

  

Αλλοίμονο στους νέους

(από τον ελληνικό κινηματογράφο)

Τραγούδι: Πες μου μια λέξη

 

 

 

από τον ΑΜΛΕΤ του ΣΑΙΞΠΗΡ

Άγγελοι και δυνάμεις του ουρανού, Βοηθάτε!

Αν είσαι πνεύμα του καλού ή πλάσμα του διαβόλου,

Αν κουβαλάς είτε του παραδείσου τη γλυκύτητα,

Είτε της κόλασης φριχτές αναλαμπές,

Αν έχεις πρόθεση απαίσια ή αγαθή,

Είναι η μορφή σου τέτοια που μ’ αναγκάζει να μιλήσω.

Θα σε ονομάσω :Άμλετ, Βασιλέα, Πατέρα,

Της Δανίας ηγεμόνα.

Απάντησέ μου1

Γοργά, φανέρωσέ μου τα όλα!

Κι εγώ θα ορμήσω να εκδικηθώ.

 

 Γιατί κάνουμε θέατρο;

Γιατί το θέατρο συνδυάζει θεωρία και πράξη.

Γιατί συνυπάρχουν οι περισσότερες μορφές καλλιτεχνικής δημιουργίας .

Γιατί ζητάει η ψυχή μας ανθρώπινη επικοινωνία, γνώση, και έκφραση ολόπλευρη πνευματικά.

 

 

Ο Μύθος του Διονύσου

΄΄και μιν […..] είπετε μυθον

θάρσει , δίε κάτωρ,

τω εμώ κεχαρισμένε, θυμώ.

Ειμί δ’ εγώ Διόνυσος,

Ερί Βρομος,

Ον τέκε μήτηρ,

Καδμηίς Σεμέλη

Διός εν φιλότητι μιγείσα΄΄

(Ομηρικός Ύμνος)

  

 

Διόνυσος :      διμήτωρ

                        και διθύραμβος

                        (γεννημένος υπό δύο μορφές)

 

 

Ο Μύθος του Διονύσου

΄΄και μιν […..] είπετε μυθον

θάρσει , δίε κάτωρ,

τω εμώ κεχαρισμένε, θυμώ.

Ειμί δ’ εγώ Διόνυσος,

Ερί Βρομος,

Ον τέκε μήτηρ,

Καδμηίς Σεμέλη

Διός εν φιλότητι μιγείσα΄΄

(Ομηρικός Ύμνος)

 

Ανδρομάχη

΄Κι εγώ πολλά να κλαίω:

την πατρική μου χώρα ,

τον Έκτορά μου

που έχω χάσει ,

και τη σκληρή μου μοίρα

που σε ανάξιο ζυγό

πικρής σκλαβιάς μ’ έχει δεμένη.

Καλότυχο μην πεις κανένα ,

πριν να δεις

πως τη στερνή του έχει περάσει

μέρα ,

ώσπου να πάει στον κάτω κόσμο΄΄

                                    (Ευριπίδης)

 

 

Ο Μύθος του Διονύσου

΄΄…..κι ο θεός

(Διόνυσος)

τρύπωσε ευθύς,

τρεχάτος στο κύμα

του γιαλού

και η Θέτις,

σαν τον είδε,

τον πήρε,

και τον έκρυψε

μες στον λευκό της

κόρφο…..΄΄

 (Όμηρος, Ιλιάς)

 

 Ύμνος στις Μούσες

΄΄Μνημοσύνη εσύ, θεά,

στείλε μας τη Μούσα….΄΄

 

΄΄Τις Μούσες

δεν θα πάψω εγώ

πάντοτε με Ύμνους

να υμνώ΄΄

 

 από τη  Μηδεια του Ευριπίδη

Χο:       Πάει των όρκων το σέβας!

            Κι η ντροπή πάει κι αυτή

            στη μεγάλη Ελλάδα δε μένει.

Μηδ.:   Ο θυμός καβαλάει τα λογικά μου…

Μηδ.:   Παιδιά μου, η τρέλα του γονιού σας έφαγε!

Ιάσων: Δεν πήγαν απ’ το χέρι το δικό μου.

Μηδ.:   Μα, από την υβρισιά και τις παντρειές σου!

Χο :      «Άνω των ποταμών ιερών χωρούσι παγαί,

            και δίκα και πάντα πάλιν στρέφεται»

             Τα ιερά ποτάμια γυρίζουν

            εκεί πάνω που πιάνονται Ναι!

            Δικαιοσύνη και τα πάντα άνω-κάτω στραφήκαν!

 

 

 Δίκαιος και Άδικος Λόγος από τις Νεφέλες του Αριστοφάνη

«Τώρα κι οι δυο,

βασισμένοι γερά στην ευγλωττία,

στο στοχασμό, στα γνωμικά,

που του νου τους την κίνηση

εκφράζουν,

πάνε να δείξουν ποιος θα νικήσει

στη μάχη των λόγων.

Σε σοφίας πολύ μεγάλο αγώνα

ορμούνε

Και κρίσιμη είναι η ώρα.»

                        (Αριστοφάνης, Νεφέλες)

  

ΑΝΔΡΟΜΑΧΗ

«Και θα γλίτωνε

η Ελλάδα απ’

τα βάσανα,

που οι νέοι

τριγυρίζανε με

τ’ άρματα

την Τροία

δέκα χρόνια.

Δε θα μένανε

έρμες κλίνες

νυφικές

και δίχως γιους

δε θ’ απόμεναν

οι γέροι»

(Ευριπίδης)

 

ΕΡΩΤΙΚΟ ΑΙΓΑΙΟ               (Λυρική Ποίηση, Μτφρ. Ν. Μουλακάκης)

Εμπρός, λοιπόν, ας πίνουμε,

τι; Τη νύχτα καρτερούμε;

Το φως της μέρας σώνεται, μια στάλα απομένει!

Τα ωραία ποτήρια γιόμιζε, το κέφι μας να βρούμε.

Ο γιος του Δία και της Σέμελης

έδωσε στους ανθρώπους το κρασί

για να ξεχνούν τη λύπη

Ένα κρασί και δυο νερό, κέρνα λοιπόν.

Βάζε στις κούπες το πιoτό κι όχι ως πάνω –

Αι, το ένα ποτηράκι ας τσουγκρίζει με το άλλο.

                                                            (Αλκαίος)

 

ΕΡΩΤΙΚΟ ΑΙΓΑΙΟ  

Ο δαμαστής ο Έρωτας

κι η πορφυρή Αφροδίτη

μαζί σου παίζουν, Διόνυσε,

κι οι μαυρομάτες Νύμφες.

                        (Ανακρέων)

 

 

Ο ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ ΔΙΟΝΥΣΟΥ

«Και θα νιώσεις το γιο του Δία, το Βάκχο,

που ’ ναι θεός με τα όλα,

τρομερός, μα και πολύ γλυκός για τους ανθρώπους»

                                                (Βάκχες, Ευριπίδης)

 

από τον Προμηθέα Δεσμώτη του Αισχύλος

Κράτος :          Ό,τι σου πρόσταξε ο πατέρας, Ήφαιστε συ,

                         κοίτα να κάμεις και τον άνσμον αυτόν

                         σε ψηλούς βράχους, απόκρημνους,

                        με ατσάλινα κι ασύντριφτα δεσμά ν’ αλυσοδέσεις.

Ήφαιστος:       Ιερή η συγγένεια κι η φιλία.

Κράτος:           Δε λέω, μα το λόγο του πατέρα

                        πώς να παρακούσεις;

                        Δεν το φοβάσαι πιο πολύ;

Ω! πόσο τέχνη των χεριών μου σε μισώ!

Προμηθέας:     Ω θείε αιθέρα και γοργόφτερες πνοές,

νερά των ποταμών και των θαλασσιών κυμάτων,

γέλιο απειράριθμο, μάνα των όλων γη,

Και συ, κύκλε του Ήλιου, μάτι του παντός,

Ιδέστε ’με Θεός εγώ τι πάσχω απ’ τους Θεούς!

            Για να προσφέρω στους θνητούς

δώρα, ο δύσμοιρος, σε συμφορές έχω ζευχθεί.

Κλέβοντας μες σε νάρθηκα το σπέρμα της φωτιάς

που ’ ναι της κάθε τέχνης δάσκαλος

και πόρεψη για τους θνητούς μεγάλη,

για τέτοιο αμάρτημα  τώρα πληρώνω

αλυσσοκαρφωμένος στον ξάγναντο ουρανό.

Χορός:             Ωφελώντας περ’ απ’ το μέτρο τους θνητούς,

                        Μη μόνο τον εαυτό σου στη δυστυχία αφήνας,

Αν κι έχω ελπίδες πως θα λυτρωθείς απ’ τα δεσμά

Με δύναμη όχι λιγότερη απ’ το Δία.

Ερμής:             Ούτε την τύχη σας να μεμθήτε,

Ούτε να πείτε πως ο Δίας σας έρριξε

Σε απρόβλεπτο πάθημα.

Όχι, αλλά τον ίδιο σας τον εαυτό,

γιατί από πριν γνωρίζοντας καλά

και όχι έξαφνα ή απατηλά

στο απέραντο μπλεχτήκατε

δίχτυ του κακού από άνοια.

Προμηθέας:

Ω, σεβαστή μου μητέρα ,

ω, αιθέρα , που ξετυλίγεις

Το κοινό σο όλους φως

Με βλέπεις πόσο άδικα πάσχω.

 

από την ΗΛΕΚΤΡΑ  του ΣΟΦΟΚΛΗ

« Ω, λείψανο του πιο μου αγαπημένου απ’ τους ανθρώπους

και μόνο τώρα που μ’ απομένει απ’ τη ζωή σου, Ορέστη »

 « Ω, βλαστάρι, βλαστάρι από κορμό, μυριάκριβο για με,

μας ήρθε τώρα να,

ξανάβρες, ξανάρθες, ξανάειδες αυτούς που ποθούσες.»

 

«Επάκουσέ τους ίλεος, Βασιλιά μου Απόλλων,

και μαζί μ’ αυτούς και μένα,

που πάντα ως τώρα, κι απ’ τα λίγα που είχα,

με χέρι πρόθυμο στάθηκα μπρος σου,

και τώρα μ’ αυτά πόχω, Λύκειε Απόλλων,

σου δέομαι, σου προσπέφτω, σε ικετεύω,

πρόθυμος γίνου και δείξε στους ανθρώπους

με ποια επιτίμια των Θεών το χέρι

τα έργα της ανομίας ανταμείβει»

 

από το ΠΕΡΙΜΕΝΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΓΚΟΝΤΟ του ΜΠΈΚΕΤ

Βλαδίμηρος:              Είσαι δύσκολος άνθρωπος, Γκοντό

Εστραγκόν:                Καλύτερα να χωρίσουμε.

Βλαδίμηρος:              Όλο έτσι λες, κι ύστερα ξανάρχεσαι

 

Βλαδίμηρος:              Στον καθένα ο μικρός του σταυρός.

                                  Μέχρι να πεθάνει.

                                  Και να ξεχαστεί.

 

Εστραγκόν:                Και τώρα τι κάνουμε;

Βλαδίμηρος:              Περιμένουμε τον Γκοντό.

Εστραγκόν:                Α, ναι.

Βλαδίμηρος:              Είναι αφόρητο!

 

από τον  ΡΩΜΑΙΟ ΚΑΙ ΙΟΥΛΙΕΤΤΑ του Σαίξπηρ

 Ρωμαίος:       Τι φως προβάλλει εκεί απ’ το παράθυρο;

                      Είν’ η ανατολή κι είναι η Ιουλιέτα ο ήλιος.

                      Πρόβαλε, ήλιε, σκότωσε τη φθονερή σελήνη

Ω, μίλα πάλι, ολόφωτε άγγελε…

 

Ιουλιέτα:          Ρωμαίο, Ρωμαίο! Γιατί να ’ σαι Ρωμαίος;

                        Αρνήσου τον πατέρα σου, άσε το όνομα σου

Ή, αν δε θέλεις, μόνο αγάπη ορκίσου μου

Κι εγώ θα πάψω να ’μια Καπουλέτου.

 

Ιουλιέτα:          Κάνω ευχή για κάτι που ’χω δα:

η απλοχεριά μου έχει της θάλασσας την άπλα,

κι η αγάπη μου το βάθος της,

όσο περισσότερη σου δίνω,

τόσο περισσότερη έχω, τι (γιατί) άπειρα είναι και τα δυο.

 

Ρωμαίος:         Η αγάπη στην αγάπη τρέχει σαν παιδιά που σκόλασαν,

                        Και φεύγει καθώς παν στο σχολειό τους με βαριά καρδιά.

 

 από τον ΜατωμΕνο Γαμο του Λόρκα

Νύφη:                          Ακούς;

Λεονάρντο:                  Η μια φωτιά βρίσκει την άλλη.

                                    Η ίδια η φλόγα τα σκοτώνει

                                    μαζί δυο στάχυα αδελφωμένα.

                                    Πάμε!

Νύφη:                          Που με τραβάς;

Λεονάρντο:                  Εκεί που δε μπορούν να’ ρθούνε

                                    όσοι μας κυνηγάνε τώρα.

                                    Εκεί που θα μπορώ να σε κοιτάζω!

Νύφη:                          Στα πανηγύρια να με γυρίζεις

                                    Να’ μαι ντροπή κάθε γυναίκας

                                    κι οι άνθρωποι να με κοιτάνε

                                    με τα σεντόνια του γάμου μου

                                    σα φλάμπουρα στον αέρα.

 

Νύφη:                          Ακούς;

                                    Φεύγα.

Λεονάρντο:                  Πάμε σου λέω!

Νύφη:                          Κι οι δυο μαζί!

Λεονάρντο:                  Θα μας χωρίσουν, όταν μονάχα θα’ χω πεθάνει.

Νύφη:                          Κι εγώ μαζί σου!

 

 από την ΕΡΩΦΙΛΗ

Του πλούτου αρχορταριά,

Τσι δόξας πείνα…

 

 

ΑΥΛΑΙΑ     

από τις Θεσμοφοριάζουσες του Αριστοφάνη

Έλα, σύρε το χορό μας,

κισσοφόρε, Βάκχε, εσύ!

μαζί με κωμούς και χορούς

εγώ θα σε υμνήσω

Ω Βρόμιε, ω Διόνυσε,

γιε της Σέμελης, Εύιε,

που ολονύχτιους χαίρεσαι χορούς στα όρη,

και τραγούδια με τις χαριτωμένες νύμφες,

και ενθύμια λες το γύρισμα:

ευοί, ευάν, ω Εύιε!

 

Κι αντηλαλεί τριγύρω σου

η Ηχώ του Κιθαιρώνα

και τα μαυρόφυλλα βουνά

και τα δασιά τα δάση,

τα βράχινα τα σπήλαια βροντολαλούνε

και γύρω σου ο καλλίφυλλος κισσός

στριφτός, φουντώνει!

 

 

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΕΚΦΡΑΣΗ :  ΕΙΜΙ Δ΄ΕΓΩ Ο ΔΙΟΝΥΣΟΣ

Αρχική σελίδα Το σχολείο Ιστορικό Δραστηριότητες ΑΕΙ-ΤΕΙ   Διακρίσεις Notre école  Our school    Unsere schule